Reformowany Kościół Katolicki w Polsce przyjmuje wiarę Kościoła pierwszego tysiąclecia, wyrażoną w wyznaniach wiary, nauce Ojców Kościoła i w orzeczeniach dogmatycznych siedmiu soborów powszechnych: w Nicei (325 r.), Konstantynopolu (381 r.), Efezie (431 r.), Chalcedonie (451 r.), Konstantynopolu (553 r. i 680 r.), oraz Nicei (787 r.). Do Tradycji apostolskiej należą: kanon Pisma Świętego, najstarsze wyznanie wiary, liturgia, trzy stopnie posługiwania sakramentalnego (biskup, prezbiter, diakon).
Zachowujemy starochrześcijańską zasadę, którą wyraził św. Wincenty z Lerynu: Trzymamy się tego w co się wszędzie wierzy, zawsze i przez wszystkich ludzi; bo to jest prawdziwe i całkowicie katolickie.
Wyznanie wiary Kościoła
Poniższe Wyznanie Wiary jest podstawowym i oficjalnym Wyznaniem Wiary Kościoła. Zostało ogłoszone na Soborze Nicejskim (325r) i uzupełnione na Soborze Konstantynopolitańskim I (381r).
Wierzę w jednego Boga, Ojca wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych.
I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego,
Który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami.
Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego,
Zrodzony, a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało.
On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba.
I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Panny i stał się człowiekiem.
Ukrzyżowany również za nas pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany.
I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo.
I wstąpił do nieba; siedzi po prawicy Ojca.
I powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych,
a Królestwu Jego nie będzie końca.
Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca pochodzi;
Który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę;
który mówił przez Proroków.
Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.
Wyznaję jeden chrzest na odpuszczenia grzechów.
I oczekuję wskrzeszenia umarłych. I życia wiecznego w przyszłym świecie.
Amen.
Z Konstytucji Ekumenicznej Wspólnoty Katolickiej
Ikona Chrystusa z kaplicy RKK w Poznaniu
Chrystus – Wyznajemy wiarę starożytnego Kościoła Chrześcijańskiego w Jezusa Chrystusa z Nazaretu jako Mesjasza, Chrystusa, Nadziei Izraela, objawionego nam jako Boży Syn, przez którego życie, śmierć i zmartwychwstanie dokonało się zbawienie całego świata.
Kościół – Wierzymy, że Kościół Jezusa Chrystusa ucieleśnia wszystkich podążających za Jezusem, którzy przez chrzest, stając się Ludem Bożym (Dziećmi Bożymi), pozostają w nierozerwalnej łączności z Chrystusem i ze sobą nawzajem. Kościół jako mistyczne Ciało Chrystusa jest jeden, powszechny i apostolski. Otrzymał misję kontynuowania w świecie zbawczego dzieła Chrystusa przez głoszenie Ewangelii i odprawianie Świętych Misteriów (Sakramentów).
Pismo Święte – Opieramy naszą wiarę na Piśmie Świętym, które zostało nam przekazane w Tradycji Apostolskiej i jest nam wspólne z Kościołem Katolickim. Wierzymy, że Święte Księgi powstały z udzielonego ich historycznym autorom prawdziwego natchnienia Bożego i są zarówno wiarygodnym jak i normatywnym źródłem w dziedzinie wiary i praktyki duchowej.
Sakramenty – Wierzymy, że Kościół w swojej naturze jest sakramentalny. Dlatego też posłannictwo Kościoła powinno być w istocie rzeczy pojmowane jako posługa sakramentalna. Sakramenty są przepełnionym łaską doświadczeniem Boskości. Udział w tych Boskich Misteriach odnawia nas poprzez zbawczą obecność Zmartwychwstałego Chrystusa.
Wyznanie wiary – Uznajemy Nicejskie Wyznanie Wiary jako podstawę wiary katolickiej, ogłoszone na Soborach Powszechnych w Nicei w 325 r. i w Konstantynopolu w 381 r. Jednocześnie jesteśmy świadomi, że wyznanie to nie wyklucza dalszego rozwoju postrzegania i wyrażania naszej teologicznej myśli.
Deklaracja Utrechcka – Przyjmujemy, że Deklaracja Utrechcka (24 września 1889 r.) w sposób pełny wyraża zasady starokatolickiej wiary Kościoła, odrzucając zarówno zasadę papieskiego prymatu jak i papieskiej nieomylności.
Historyczne wyznania wiary Kościoła
Credo Apostolskie
Zwane też Apostolskim Wyznaniem Wiary, Symbolem Apostolskim, to symbol chrzcielny i formuła liturgiczna używana przez Kościół Zachodni. Według tradycji Symbol został sformułowany przez samych Apostołów Pańskich.
Wierzę w Boga Ojca Wszechmogącego,
Stworzyciela nieba i ziemi,
i w Jezusa Chrystusa,
Syna Jego jedynego, Pana naszego,
który się począł z Ducha Świętego,
narodził się z Marii Panny,
umęczon pod Ponckim Piłatem,
ukrzyżowan, umarł i pogrzebion,
zstąpił do piekieł;
trzeciego dnia zmartwychwstał,
wstąpił na niebiosa,
siedzi po prawicy Boga Ojca Wszechmogącego,
skąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych.
Wierzę w Ducha Świętego,
Święty Kościół powszechny,
świętych obcowanie,
grzechów odpuszczenie,
ciała zmartwychwstanie
i żywot wieczny.
Chalcedońska Definicja Wiary
Jest owocem Soboru Chalcedońskiego z 451 roku, największego w starożytności zgromadzenia biskupów zwołanego w celu odwołania postanowień tak zwanego „Soboru Zbójeckiego”. Chalcedońska Definicja Wiary podejmuje przede wszystkim kwestię dwóch natur Chrystusa:ludzkiej i Boskiej, i potwierdza, że wcielony Syn Boży jest prawdziwie Bogiem i człowiekiem – jedną osobą z dwoma naturami.
Zgodnie ze świętymi Ojcami wszyscy jednomyślnie uczymy wyznawać, że jest jeden i ten sam Syn, Pan nasz Jezus Chrystus, doskonały w Bóstwie i doskonały w człowieczeństwie, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek, złożony z duszy rozumnej i ciała, współistotny Ojcu co do Bóstwa i współistotny nam co do człowieczeństwa, „we wszystkim nam podobny prócz grzechu”, przed wiekami zrodzony z Ojca co do Boskości, w ostatnich czasach narodził się co do człowieczeństwa z Marii Dziewicy, Matki Bożej, dla nas i dla naszego zbawienia. Jednego i tego samego Chrystusa Pana, Syna Jednorodzonego, należy wyznawać w dwóch naturach: bez zmieszania, bez zmiany, bez podzielenia i bez rozłączenia. Nigdy nie zanikła różnica natur przez ich zjednoczenie, ale zostały zachowane cechy właściwe obu natur, które się spotkały, aby utworzyć jedną osobę i jedną hipostazę. Nie wolno dzielić Go na dwie osoby ani rozróżniać w Nim dwóch osób, ponieważ jeden i ten sam jest Syn, Jednorodzony, Bóg, Słowo i Pan Jezus Chrystus, zgodnie z tym, co niegdyś głosili o Nim Prorocy, o czym sam Jezus Chrystus nauczał i co przekazał nam Symbol Ojców.
Atanazjańskie Wyznanie Wiary – Symbolum Athanasianum
Symbol ten cieszy się dużym autorytetem w Kościołach zachodnich oraz nieco mniejszym w tradycji Kościołów wschodnich ponieważ nie był ogłoszony przez Sobór Powszechny. Przypisywany jest św. Atanazemu (zm. 372). Wyznanie to jest próbą wyjaśnienia tejemnicy Trójcy Świętej i wyrażeniem wiary Kościołów.
Wiara katolicka polega na tym, abyśmy czcili jednego Boga w Trójcy, a Trójcę w jedności, nie mieszając Osób ani nie rozdzielając istoty; inna jest bowiem Osoba Ojca, inna Syna, inna Ducha Świętego, lecz Ojca i Syna, i Ducha Świętego jedno jest Bóstwo, równa chwała, współwieczny majestat. Jaki Ojciec, taki Syn, taki Duch Święty: nie stworzony Ojciec, nie stworzony Syn, nie stworzony Duch Święty; niezmierzony Ojciec, niezmierzony Syn, niezmierzony Duch Święty; wiekuisty Ojciec, wiekuisty Syn, wiekuisty Duch Święty: a jednak nie trzej wiekuiści, lecz jeden wiekuisty, jak i nie trzej nie stworzeni ani trzej niezmierzeni, lecz jeden nie stworzony i jeden niezmierzony.
Podobnie wszechmocny jest Ojciec, wszechmocny Syn, wszechmocny i Duch Święty: a jednak nie trzej wszechmocni, lecz jeden wszechmocny. Podobnie Bogiem jest Ojciec, Bogiem Syn i Bogiem Duch Święty: a jednak nie trzej bogowie, lecz jeden jest Bóg. Tak też Panem jest Ojciec, Panem Syn, Panem i Duch Święty: a jednak nie trzej panowie, lecz jeden jest Pan. Ponieważ jak każdą z osób osobno Bogiem i Panem prawda chrześcijańska wyznawać nam każe, tak katolicka religia zabrania nam mówić o trzech bogach lub trzech panach.
Ojciec przez nikogo nie został uczyniony ani stworzony, ani zrodzony. Syn pochodzi z istoty Ojca, nie jest uczyniony ani stworzony, lecz zrodzony. Duch Święty pochodzi z istoty Ojca, nie jest ani uczyniony, ani stworzony, ani zrodzony, lecz pochodzący. Jeden więc jest Ojciec a nie trzej ojcowie; jeden Syn, a nie trzej synowie; jeden Duch Święty, a nie trzej duchowie święci. I nic w tej Trójcy nie jest wcześniejsze lub późniejsze, nic większe lub mniejsze, lecz trzy osoby w całości sobie współwieczne i zupełnie równe, tak iż we wszystkim — jak już wyżej wypowiedziano trzeba czcić i jedność w Trójcy, i Trójcę w jedności. Kto zatem chce być zbawiony, niech takie o Trójcy ma przekonanie.
Lecz konieczne jest dla wiecznego zbawienia, by także wierzyć należycie we Wcielenie Pana naszego Jezusa Chrystusa. Wiara katolicka polega na tym, aby wierzyć i wyznawać, że Pan nasz Jezus Chrystus, Syn Boży, jest Bogiem i człowiekiem. Jest Bogiem jako zrodzony z istoty Ojca przed wiekami i jest człowiekiem jako zrodzony z istoty matki w czasie. Prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek, złożony z rozumnej duszy i ludzkiego ciała, równy Ojcu według Bóstwa, mniejszy od Ojca według człowieczeństwa. A choć jest i Bogiem, i człowiekiem, to jednak Chrystus nie jest dwiema osobami, lecz jedną — jedną zaś osobą jest nie przez przemianę Bóstwa w naturę cielesną, ale przez przyjęcie człowieczeństwa w Boga; jeden najzupełniej nie przez zmieszanie się. natur, ale przez jedność osoby. Albowiem jak rozumna dusza i ciało jednym są człowiekiem, tak Bóg i człowiek jednym są Chrystusem. Poniósł On mękę dla naszego zbawienia, zstąpił do otchłani, trzeciego dnia zmartwychwstał, wstąpił na niebiosa, siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego; stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Na Jego przyjście wszyscy ludzie mają powstać w swoich ciałach i zdadzą sprawę z własnych uczynków: ci, którzy dobro czynili, przejdą do życia wiecznego, ci zaś, którzy zło czynili, do ognia wiecznego.
Św. Wilibrord, pierwszy biskup Utrechtu
Deklaracja Utrechcka
Deklaracja Utrechcka jest dokumentem, który określa zasady wiary Kościołów starokatolickich. Podpisana została 24 wrzesnia 1889 w Utrechcie.
1. Zachowujemy starokościelną zasadę, wypowiedzianą przez św. Wincentego z Lerynu w zdaniu: Trzymamy się tego, co wszędzie, co zawsze, co przez wszystkich było wyznawane, to jest bowiem prawdziwie i rzeczywiście katolickie. Dlatego zachowujemy wiarę starego Kościoła tak, jak wyrażona ona została w ekumenicznych Symbolach i w powszechnie uznanych dogmatycznych orzeczeniach Soborów ekumenicznych niepodzielonego Kościoła pierwszego tysiąclecia.
2. Odrzucamy watykańskie dekrety z 18 lipca 1870 roku o nieomylności i uniwersalnej jurysdykcji, czyli kościelnej wszechwładzy papieża rzymskiego, gdyż są one sprzeczne z wiarą starego Kościoła i burzą ustrój starokościelny. Nie przeszkadza nam to jednak w uznaniu historycznego prymatu, tak jak kilka Soborów ekumenicznych i Ojcowie starego Kościoła przyznawali go biskupowi Rzymu jako primus inter pares za zgodą całego Kościoła pierwszego tysiąclecia.
3. Odrzucamy też, jako nie uzasadnioną w Piśmie Świętym i Tradycji pierwszych stuleci, deklarację Piusa IX z 1854 roku o Niepokalanym Poczęciu Maryi.
4. Jeśli idzie o inne dekrety dogmatyczne, wydane w ostatnich stuleciach przez biskupa rzymskiego – bulle Unigenitus, Auctorem fidei, Syllabus z 1864 roku itd. – to odrzucamy je o tyle, o ile są one sprzeczne z nauką starego Kościoła; nie uznajemy ichmiarodajności. Odnawiamy ponadto wszystkie te protesty, które już dawniej podniósł wobec Rzymu Kościół Starokatolicki Holandii.
5. Nie uznajemy orzeczeń Soboru Trydenckiego dotyczących dyscypliny, a orzeczenia dogmatyczne uznajemy tylko o tyle, o ile są one zgodne z nauką starego Kościoła.
6. Zważywszy fakt, że Eucharystia św. w Kościele katolickim od dawna stanowi prawdziwy ośrodek służby Bożej, uważamy za swój obowiązek oświadczyć również, że zachowujemy wiernie w nienaruszonej formie starą katolicką wiarę w Najświętszy Sakrament Ołtarza, wierząc, że pod postaciami chleba i wina przyjmujemy Ciało i Krew naszego Pana, Jezusa Chrystusa. Sprawowanie Eucharystii w Kościele nie jest ciągłym powtarzaniem, czy odnawianiem Ofiary pojednania, jaką Chrystus złożył na krzyżu raz na zawsze. Jej ofiarny charakter polega na tym, że stanowi trwałą pamiątkę tej Ofiary i jest dokonującym się tu na ziemi realnym uobecnieniem tej jedynej Ofiary Chrystusa poniesionej dla zbawienia odkupionej ludzkości, która według Hbr 9, 11-12 składana jest nieustannie przez Chrystusa w niebie, gdzie sam Chrystus wstawia się za nami przed obliczem Boga (Hbr 9, 24). Eucharystia, posiadając taki właśnie charakter w odniesieniu do Ofiary Chrystusa, jest jednocześnie uświęconą ucztą ofiarną, podczas której wierni, przyjmując Ciało i Krew Pana, wchodzą ze sobą w społeczność (1 Kor 10,17).
7. Mamy nadzieję, że dzięki wysiłkom teologów i w oparciu o wiarę niepodzielonego Kościoła uda się osiągnąć porozumienie w sprawie różnic powstałych od czasów rozłamów kościelnych. Wzywamy podległych naszemu kierownictwu duchownych, aby w głoszeniu Słowa i nauczaniu w pierwszym rzędzie podkreślali istotne prawdy wiary chrześcijańskiej, wyznawane wspólnie przez rozdzielone kościelnie wyznania; przy omawianiu zaś istniejących jeszcze sprzeczności należy starannie unikać wszelkiego naruszania zasad prawdy i miłości, a członków naszych wspólnot, za pomocą słowa i przykładu, należy tak pouczać, aby wobec inaczej wierzących zachowywali się zgodnie z duchem Jezusa Chrystusa, który jest Zbawicielem nas wszystkich.
8. Wierzymy, że przez wierne zachowywanie nauki Jezusa Chrystusa, odrzucając różne błędy spowodowane winą ludzi, wszelkie nadużycia kościelne i dążenia hierarchiczne – najskuteczniej przeciwdziałamy niewierze i obojętności religijnej, które są najgorszym złem naszej epoki.
