Biskup Edward Herzog
1 Sierpnia w Reformowanym Kościele Katolickim w Polsce wspominamy pierwszego biskupa starokatolickiego Szwajcarii oraz organizatora tego Kościoła w tym kraju. W Szwajcarii starokatolicy są znani pod nazwą Kościół Chrześcijańsko – katolicki (Christkatholisch).
Edward Herzog Urodził się w Schongau w Szwajcarii. W latach 1855-1863 chodził do gimnazjum w Lucernie. W latach 1863-1865, studiował teologię w Lucernie, a w latach 1865-1866 w Tybindze oraz w roku 1866 we Freiburgu. W roku 1867 otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1867-1868 kontynuował studia w Bonn. W latach 1868-1872 był profesorem egzegezy w seminarium duchownym w Lucernie.
W celu zwalczania dogmatu o nieomylności papieża, E. Herzog wspólnie z przyjaciółmi wydawali tygodnik „Katholische Stimme aus den Waldstätten. Organ für Besprechung reliögiser Tagesfragen”.
We wrześniu 1872 roku – w zgodzie z własnym sumieniem – zrezygnował z profesury w seminarium i objął probostwo starokatolickiej parafii w Krefeld (Niemcy). W liście do biskupa Bazylei stwierdził, że nie może uczciwie przyjąć watykańskich tez wiary i chce służyć chrześcijaństwu, które wyzwala ludzi, a nie zmienia ich w niewolników. Pismo zakończył słowami: ” Najprzewielebniejszy Księże Biskupie, zdaje sobie doskonale sprawę z tego, jak bardzo cierpi Ksiądz Biskup z tego powodu, że na skutek swej pozycji hierarchicznej zmuszony jest do tego, by również i w stosunku do mnie wypowiedzieć formułę ekskomuniki. Był czas, gdy nie mogłem znieść tej anatemy. Obecnie oczekuję jej z całkowitym spokojem duszy, gdyż mam radosną pewność, że mimo ekskomuniki Księdza Biskupa, pozostaję członkiem żyjącego Ciała Chrystusa; mimo że już nie łączy mnie z Księdzem Biskupem ta sama wiara, jednak ufam, że również i w przyszłości darzyć mnie będzie Ksiądz biskup wspólnotą miłości i modlitwy”.
Liczni przyjaciele zorganizowali na cześć E. Herzoga uroczystość pożegnalną, podczas której wyrażono sympatię dla prowadzonej przez niego walki, a starosta Lucerny Nikolaus Dula wypowiedział znamienne słowa: „Niech ksiądz pozostanie katolikiem, bowiem w przeciwnym razie, krok na jaki ksiądz się teraz zdecydował, nie będzie miał żadnej wartości”. Po odejściu E. Herzoga cieszył się wielkim poważaniem u wielu katolików wiernych Rzymowi.
W następnym roku powrócił do Szwajcarii, gdzie wkrótce stał się główną postacią kościelno-teologiczną w organizującym się Kościele chrześcijańskokatolickim. W latach 1873-1876 był proboszczem parafii w Olten, a od roku 1874 – profesorem egzegezy Nowego Testamentu na założonym wówczas Wydziale Katolicko-teologicznym Uniwersytetu w Bernie. W roku 1876 E. Herzog otrzymał tytuł doktora honoris causa; w latach 1884-1885 pełnił obowiązki rektora Uniwersytetu w Bernie.
W roku 1876 E. Herzog został wybrany biskupem przez drugi Synod krajowy w Olten, a następnie konsekrowany przez niemieckiego biskupa starokatolickiego Josefa Huberta Reinkensa w Rheinfelden. W latach 1876-1884 dodatkowo pełnił obowiązki proboszcza parafii w Bernie.
E. Herzog – z grupą współpracowników – odpowiadał głównie za konsolidację Kościoła starokatolickiego Szwajcarii wokół tradycji katolickiej. E. Herzog był właśnie tym, który broniąc się przed zbyt radykalnymi tendencjami, dał Kościołowi Chrześcijańskokatolickiemu duchowe podstawy i obronił jego katolickość. Jako „świątobliwy mąż i pełen miłości pasterz i duszpasterz” (F. Heiler), zarówno swoją osobistą postawą, jak słowem i pismami, przede wszystkim zaś przez swe listy pasterskie, ułożony przez siebie modlitewnik i swą książkę do nabożeństwa pt. „Bóg jest miłością” („Gott ist die Liebe”), przez niemal 50. lat sprawowania urzędu biskupiego, pokazał swym parafianom i własnym życiem dał przykład tego, czym może być katolickie chrześcijaństwo. Eduard Herzog w swych wykładach i licznych pismach uzasadniał jasno i roztropnie podstawowe zasady chrześcijańskokatolickiej koncepcji Kościoła, a podczas zjednoczeniowych rozmów prowadzonych z prawosławnymi, a zwłaszcza z anglikanami, wypracował w sposób zdecydowany i wielkoduszny główne linie przyszłego pojednania. W ten sposób stał się jednym z pionierów dzisiejszej ekumenii. W uznaniu jego zasługi, podczas wstępnego zgromadzenia przygotowawczego do Światowej Konferencji do spraw Wiary i Ustroju w Genewie w 1920 roku, właśnie jemu zlecono funkcję otwarcia obrad przez odmówienie modlitwy. Jego trwałe znaczenie dla całego katolicyzmu polega szczególnie na tym, że dzięki swej działalności nauczycielskiej prawie codziennie zajmował się studium Nowego Testamentu i jak nikt inny z naciskiem wskazywał ustawicznie Kościołom starokatolickim źródło wszelkiego życia kościelnego i wszelkiej myśli teologicznej: Pismo Święte. Zmarł w Bernie.
Eduard Herzog stał się w Szwajcarii tym mężem, który jako profesor i jako późniejszy biskup uczynił wszystko, żeby Kościół Chrześcijańskokatolicki pozostał naprawdę katolicki. ” Całą swoją działalnością biskupią, słowem i czynem, ugruntował on w swoim Kościele to wierne przywiązanie do katolickości, i tę wierność pozostawił po sobie jako najcenniejszy, trwały spadek. Dał ruchowi starokatolickiemu – w początkach bardzo 'chaotycznemu’ – 'dyrektywę religijną’ (słowa prof. W. Munzingera do ks. Reinkensa) Skonsolidował Kościół wewnętrznie i zewnętrznie, wpoił mu ducha teologicznego i prawdziwą pobożność ” (bp Urs Küry).
(Tekst na podstawie www.polskokatolicki.pl)
